Notulen Plexs regiobijeenkomst Midden 7 november 2016
Ronde 1 – de uitwisseling.
Van 15:00 – 16:00 is de groep uiteen gegaan in de groepen VMBO en HAVO/VWO. Tijdens deze uiteenzetting is door de gastschool, het Oosterlicht College, verteld hoe de examenzitting wordt voorbereid.
Deze uitwisseling is als erg positief ervaren. Het geeft leuke discussie en er wordt inhoudelijk over ons vak, het examensecretariaat gesproken.
Een open eind is het onderwerp fraude, hoe voorkom je het, wat beschrijf je in het examenreglement, hoe zit het met de afhandeling. Later deze middag keert dit onderwerp vaker terug.
Ronde 2 – Mondige ouders/kandidaten (en alles wat daarbij komt kijken)
Communicatiemiddelen
Er wordt gesproken over de bestaande communicatiemiddelen, uiteraard de mobiele telefoon maar ook de smartwatch.
Per school wordt er verschillend mee omgegaan tijdens het afnemen van de schoolexamens
• ‘ik wil de telefoon niet zien en/of horen’
• de telefoon mag niet binnen handbereik zijn
• de telefoon mag niet meegenomen worden in het lokaal/ruimte waar het schoolexamen wordt afgenomen
Als tip wordt gegeven dat op het voorblad van de toets de regel is opgenomen: ‘weet je zeker dat je geen telefoon bij hebt?’.
Bij de smartwatch zijn de verschillen het grootst. Waar de ene school hier nog niet (helemaal) op is ingesprongen, mag op andere scholen een horloge niet meer aanwezig zijn tijdens de afname van schoolexamens.
Examenreglement
Het lijkt wel alsof het examenreglement steeds aangepast wordt om in het verleden behaalde rendement te voorkomen. Met andere woorden er gebeurt iets, dat willen we niet meer, dus passen we het reglement aan. Hierdoor wordt het geheel soms een onleesbaar geheel.
Ook hier zijn er grote verschillen tussen de scholen, verwijzen naar de tekst in het examenbesluit, het examenbesluit overnemen in het reglement. Een moeilijkere versie die leidend is met een uitgeklede en versimpelde leerlingversie ernaast.
Er wordt gevraagd of er door het Plexs geen model examenreglement kan worden gemaakt. Zie vragen.
Hoe het examenreglement aan de ouders en/of kandidaten bekend gemaakt wordt verschilt ook.
• zie website
• per mail versturen
• ouders voor ontvangst laten tekenen
(School)Examenzitting
Hoe om te gaan met leerlingen die faciliteiten nodig hebben zoals verlenging, computer gebruik voor handschrift en/of spraaksynthese. Per school worden hier keuzes gemaakt die voor de school werkbaar zijn. Alle kandidaten met verlenging zitten in een aparte ruimte en de ‘gewone’ leerlingen zitten bij elkaar. Zo is per ruimte de eindtijd eenduidig. Of alle kandidaten worden bij elkaar gezet en computer gebruik wordt via laptops geregeld. Hier is vooral de werkbaarheid van de betreffende school leidend in de keus die gemaakt wordt.
Besproken wordt hoe het einde van zitting te regelen. Laat je iedereen zitten, of mogen ze weg zodra ze klaar zijn.
Bij het laten zitten, al dan niet in dezelfde ruimte want in sommige gevallen mogen de leerlingen wel de examenzaal verlaten maar niet de school. Dan wordt aan het einde van de zitting gecontroleerd of al het werk aanwezig is inclusief de bijlagen. Is alles akkoord? Dan mogen de kandidaten naar huis.
Bij het weg zijn zodra ze klaar zijn, wat is dan de rol van de surveillant? Moet deze controleren of alles is ingeleverd inclusief de bijbehorende bijlagen?
Bovenstaande heeft een mooi beeld gegeven hoe een ieder de zaken goed geregeld heeft op zijn/haar school.
(Grafische) rekenmachines
Er wordt een casus ingebracht:
Tijdens het examen wiskunde staat de rekenmachine verkeerd, bijvoorbeeld op radialen ipv graden. De kandidaat vraagt aan de surveillant om de rekenmachine goed in te stellen. De surveillant weigert dit, er mogen geen inhoudelijke vragen gesteld worden.
Ouders dienen hierover een klacht in. Deze klacht wordt door school aan de inspectie voorgelegd. Uitspraak van de inspectie: in eerste instantie was de reactie van de inspectie gewoon helpen, maar bij ruggenspraak is het uiteindelijk antwoord niet helpen, want in de syllabus van wiskunde staat dat de kandidaat over de vaardigheden dient te beschikken in het gebruik van de rekenmachine.
In navolging hierop wordt er over de grafische rekenmachine (GR) gesproken. Hoe deze wordt gecontroleerd en/of in de examenstand gezet. Hier kwam als tip naar voren:
Bij het binnenkomen van de examenzaal moet de GR in de normale stand staan, en pas in de examenzaal wordt deze in de examenstand gezet. Er bestaat blijkbaar een fake-app waarmee de examenstand wordt gesimuleerd.
Tweede tip: laat leerlingen eerder aanwezig zijn in de zaal, zodra de GR gecontroleerd is en eventueel in de examenstand gezet is wordt deze GR voorzien van een sticker.
Hulpmiddelen
Gevraagd wordt hoe andere scholen omgaan met hulpmiddelen zoals woordenboeken, binas etc.
Het loopt uiteen van scholen die deze tijdens de (school)examenzitting ter beschikking stellen aan de kandidaten en scholen die de kandidaten deze zelf laten meebrengen.
Als tip wordt gegeven: laat de leerlingen het hulpmiddel, bijvoorbeeld de binas, inleveren bij aanvang van de zitting, voorzien van naam. Deze wordt daarna uitgedeeld maar nooit aan de eigenaar. Met andere woorden, spiekbriefjes, aanvullingen etc hebben geen zin. Je krijgt toch nooit je eigen binas tijdens het (school)examen.
Examencommissie
Over wie er deelnemen aan de examencommissie wordt gesproken, dit loopt nogal uit een. Daarom of dit ergens beschreven staat? Zie vragen.
Er wordt een casus ingebracht over het werk van de examencommissie:
Een kandidaat weigert ter voorbereiding op zijn/haar mondeling literatuur Engels een aantal Engelse boeken te lezen. De docent weigert vervolgens dit mondeling af te nemen, aangezien de kandidaat het vak niet serieus neemt.
De examencommissie adviseert om een 1 toe te kennen voor dit mondeling. Ook dit weigert de docent. In deze casus heeft de examencommissie de betreffende docent overruled en een 1 toegekend.
Met deze casus werd aangetoond dat het werk van de examencommissie soms frictie geeft.
Vragen:
Examenreglement: Kan het Plexs een werkgroep opzetten om een model examenreglement op te stellen die juridisch waterdicht is en hier en daar waar nodig is aangepast kan worden zodat deze aansluit op de school waar dit reglement van toepassing is.
Vraag neergelegd bij het bestuur van Plexs.
Dyscalculie: er is een verschil van mening, heeft een kandidaat met een dyscalculieverklaring recht op verlenging voor alle vakken, of alleen de vakken waar rekenvaardigheden in voorkomen?
Antwoord examenloket: Indien een leerling in het bezit is van een deskundigenverklaring afgegeven door een ter zake deskundige psycholoog of orthopedagoog waarin is vastgesteld dat de leerling dyscalculie heeft kan de leerling 30 minuten examentijdverlenging krijgen. De examentijdverlenging geldt voor het gehele centraal examen. Dit is af te leiden uit de nota van toelichting die hoort bij Staatsblad 1996, 348. Uiteraard moet de leerling gebaat zijn bij het toekennen van de examentijdverlenging en daarom ligt het in de rede dat de examentijdverlenging bij een leerling met dyscalculie alleen wordt gebruikt bij vakken die enige rekenwerk vereisen. Het is echter niet verboden om de examentijdverlenging ook bij de overige vakken toe te kennen.
Rekentoets: er is verschil van mening of bij het zakken in het examenjaar het afnameresultaat uit het voorexamenjaar wel of niet mag blijven staan. Er is blijkbaar bij het examenloket bij de ene collega ja en bij de andere collega nee verkocht.
Antwoord examenloket: Indien leerlingen zakken en vervolgens aan de reguliere vo-school het eindexamen opnieuw gaan afleggen komt het resultaat van de rekentoets te vervallen. Ook als deze is afgelegd in het voorexamenjaar. Dit ligt aan het feit dat aan een reguliere vo-school geen deeleindexamens kunnen worden afgelegd. Als leerlingen aan een reguliere vo-school examen gaan afleggen is dat in het volledige eindexamen. Er kunnen geen vrijstellingen worden verleend op grond van een eerder behaalde cijferlijst.
Fraude melden: moet fraude altijd bij de inspectie gemeld worden? De ene collega meldt alles, de andere collega alleen de ‘zware’ gevallen of de veelplegers.
Antwoord examenloket: Artikel 5 van het Eindexamenbesluit VO (Eb) heeft betrekking op het gehele examen, dus ook op het schoolexamen. Als er echt sprake is van fraude en er wordt een maatregel genomen op grond van dit artikel, moet de leerling hiervan in kennis worden gesteld en er moet een afschrift van de brief aan de inspectie worden gezonden. Tegen een officiële maatregel kan ook in bezwaar worden gegaan. Als een vermoeden van fraude niet als zodanig wordt behandeld, maar er worden wel maatregelen genomen, heeft de leerling ook niet de kans zijn onschuld te bewijzen. En dat is niet eerlijk. M.a.w. als iets als fraude wordt bestempeld, moet het gemeld worden bij de inspectie.
Weigeren een schoolexamen te maken: volgens de inspectie moet bij het weigeren van het maken van een schoolexamen het cijfer 1 toegekend worden zodat het schoolexamen afgesloten kan worden. Het uitsluiten tot het CSE kan alleen als er een HD onvoldoende is maar niet als er een schoolexamen niet gemaakt is. Wat is hier het antwoord van de inspectie op?
Antwoord examenloket: Als iemand weigert een schoolexamen te maken, dan kan gesteld worden dat er sprake is van een onregelmatigheid in de zin van artikel 5 Eb (zonder geldige reden afwezig). Dan kan dus één van de genoemde maatregelen worden toegepast. Eén van die maatregelen is het toekennen van het cijfer 1. Er mag echter ook een andere maatregel genomen worden, zoals het ontzeggen van verdere deelname aan het gehele examen (genoemd onder b). Als het gaat om een toets en iemand is zonder geldige reden afwezig, dan is toepassing van dit artikel heel eenduidig. Gaat het om een opdracht die voor een bepaalde deadline moet worden ingeleverd, dan bestaat de neiging om dit niet als het ‘weigeren tot maken van een schoolexamen’ te interpreteren en te gaan schuiven. Immers, een deadline kan uitgesteld worden of het tijdig inleveren kan in de beoordelingsnormen worden opgenomen door voor ieder dag te laat een punt af te trekken. Kortom, het is niet per definitie voorschrift dat ‘alle weigering’ als onregelmatigheid moet worden opgevat en dat er dus een 1 moet worden toegekend. Het kan wel en mede ter voorkoming van discussie hierover moet dit dan ook in het examenreglement worden vastgelegd. Een handelingsdeel maakt dit nog complexer, omdat voor een handelingsdeel geen cijfer wordt gegeven, maar het moet gewoon ‘gedaan’ zijn. Iets ‘onvoldoende’ doen is hetzelfde als iets ’niet doen’. Dan kom je op het terrein van het niet hebben afgesloten van het schoolexamen, dat immers op grond van artikel 32 Eb moet zijn afgesloten voor aanvang van het eerste tijdvak. Om discussie hierover te voorkomen is het belangrijk dat de school een duidelijke deadline aangeeft die niet veel te ver voor de deadline van het eerste tijdvak ligt. Ook moet duidelijk aan de leerling en de ouders gecommuniceerd worden wat de eventuele consequenties zijn.
Samenstelling examencommissie: hoe moet deze samengesteld zijn, met andere woorden wie neemt er deel aan en wie is er eindverantwoordelijk? In de meeste gevallen de rector. Maar mag de rector deze verantwoordelijkheid delegeren? Voordeel van het delegeren is dat ouders bij de rector in beroep kunnen gaan tegen de uitspraak van de examencommissie. Zijn hier richtlijnen voor?
Antwoord examenloket: In artikel 3 Eb is geregeld dat in het vo de directeur en de examinatoren onder verantwoordelijkheid van het bevoegd gezag het eindexamen afnemen. In lid 2 is geregeld dat hij een van de personeelsleden aanwijst tot secretaris van het eindexamen. M.a.w. er bestaat in het vo geen ‘examencommissie’ en het bevoegd gezag is eindverantwoordelijk. In de praktijk delegeert het bevoegd gezag deze eindverantwoordelijkheid aan de directeur. Die kan ook maatregelen nemen bij fraude en onregelmatigheden (artikel 5 Eb). De directeur kan natuurlijk naast het aanwijzen van een eindexamensecretaris ook regelen dat er een examencommissie is die de praktische werkzaamheden uitvoert. Hijzelf zal dan voorzitter zijn en de examensecretaris de secretaris. Maar ook de examensecretaris kan dan voorzitter zijn. Dat is aan de school. Omdat er geen examencommissie is voorgeschreven, zijn hiervoor uiteraard ook geen voorschriften. Behoudens tegen maatregelen genomen op grond van artikel 5 Eb (fraude en onregelmatigheden) kunnen ouders bij onenigheid over zaken m.b.t. het examen alleen terecht bij de klachtencommissie die is ingericht op grond van artikel 24b WVO. Dit is een algemene klachtencommissie. Uiteraard ligt het in de rede dat er daarvoor al overleg is geweest met de directeur en dat er alleen een klacht wordt ingediend als men er niet uitkomt. Bij maatregelen op grond van artikel 5 Eb kan er in beroep worden gegaan bij een commissie van beroep, waarvan het adres in het Examenreglement van de school moet zijn vermeld en waarvan de directeur geen deel mag uitmaken. Ook al heeft een school zelf een examencommissie ingesteld, deze speelt nooit een formele rol in een klachtenprocedure. Het is nooit de commissie die een beslissing neemt. Formeel zal zij alleen de directeur en daarmee het bevoegd gezag kunnen adviseren.
Voor wat betreft het vavo is dit wel vastgesteld in de Wet educatie en beroepsonderwijs (WEB). In artikel 7.4.5. is vastgelegd dat het bevoegd gezag een examencommissie instelt en dat zij de leden benoemd. Hier geldt dat het bevoegd gezag de voorschriften kan vast leggen.